Toronto Economic Forum: Το ελληνικό εργοστάσιο ΤN, το ΝΑΤΟϊκό πρόγραμμα DIANA και οι ελληνικές startups

Στις αρχές Δεκεμβρίου αναμένονται οι ανακοινώσεις που θα ξεκαθαρίσουν το τοπίο ως προς το αν η Ελλάδα θα φιλοξενήσει τελικά το ένα από οκτώ εργοστάσια Τεχνητής Νοημοσύνης, που προβλέπεται να δημιουργηθούν επί ευρωπαϊκού εδάφους, στο πλαίσιο του κοινοτικού προγράμματος “ΑΙ Factories”.

Αυτό επισήμανε ο Γεώργιος Νούνεσης, διευθυντής και πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», μιλώντας στο “Toronto Economic Forum 2024”, μια πρωτοβουλία του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, σε συνεργασία με το The Hellenic Initiative Canada, το Ελληνο-Καναδικό Εμπορικό Επιμελητήριο και την ελληνική πρεσβεία στην Οττάβα.

Ιδιαίτερη μνεία έκανε ο κ. Νούνεσης και στην «εξαιρετικά καλή» -όπως τη χαρακτήρισε- ελληνοκαναδική συνεργασία, που αναπτύσσεται στο πλαίσιο του νατοϊκού προγράμματος καινοτομίας DIANA, το οποίο έχει ως αντικείμενο την ανάπτυξη των λεγόμενων τεχνολογιών «διπλής χρήσης» (σ.σ. τεχνολογίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για πολιτική, όσο και για στρατιωτική χρήση).

«Η Ελλάδα και ο Καναδάς μοιράζονται δύο επιταχυντές για τεχνολογίες διπλής χρήσης, που θα επιτρέψουν να ανοίξει ένας διάδρομος για νεοφυείς επιχειρήσεις προερχόμενες όχι μόνο από τις δύο χώρες, αλλά και από όλα τα κράτη της Συμμαχίας, ώστε να μπορούν να κινούνται ελεύθερα από τον έναν τόπο στον άλλον και να έχουν πρόσβαση σε κέντρα δοκιμών τόσο στην Ελλάδα, όσο και στον Καναδά» σημείωσε.

Αναλυτικότερα, ως προς το ελληνικό εργοστάσιο ΤΝ (σ.σ. τέτοια εργοστάσια συγκεντρώνουν υπολογιστική ισχύ, δεδομένα και ταλέντο, με στόχο να δημιουργήσουν πρωτοποριακά μοντέλα Δημιουργικής Τεχνητής Νοημοσύνης), ο κ. Νούνεσης είπε: «Ένα πράγμα που μπορεί να αλλάξει τα πράγματα για την Ελλάδα πολύ-πολύ σύντομα είναι ότι αναμένουμε μια μεγάλη ανακοίνωση ως προς το αν η Ελλάδα θα επιλεγεί για ένα από τα οκτώ εργοστάσια ΤΝ της Ευρώπης (…) Αυτό είναι ένα νέο concept, που περιλαμβάνει μεγάλες επιχειρήσεις, startups, επιχορηγήσεις και πολλά κεφάλαια».

Υπενθύμισε ότι το εργοστάσιο θα έχει τρεις κάθετους τομείς: ο πρώτος θα αφορά τα μεγάλα δεδομένα (big data) για το περιβάλλον και την καθαρή ενέργεια, ο δεύτερος τα μεγάλα δεδομένα για τον ιατρικό τομέα και ο τρίτος τον πολιτισμό και την ελληνική γλώσσα, με στόχο να παραχθεί το πρώτο ελληνικό Μεγάλο Γλωσσικό Μοντέλο (σ.σ. Μεγάλο γλωσσικό μοντέλο είναι το ChatGPT) μέσα στην επόμενη διετία.

«Αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό και ελπίζουμε ότι θα δημιουργηθεί με τη συγχρηματοδότηση της ΕΕ κατά 50%. Αναμένουμε τις μεγάλες ανακοινώσεις στις αρχές του Δεκεμβρίου» σημείωσε και πρόσθεσε ότι το ελληνικό εργοστάσιο ΤΝ θα συνδέεται με τον υπερυπολογιστή που ήδη εγκαθίσταται στο Λαύριο (σ.σ. τον «Δαίδαλο»).

Oι startups από το μηδέν στα 10 δισ. μέσα σε λίγα χρόνια

O κ. Νούνεσης πρόσθεσε ότι διανύουμε ενδιαφέρουσες εποχές, «γιατί παραδοσιακά στην Ελλάδα δεν ήμασταν καλοί με την καινοτομία, καθώς δεν γνωρίζαμε πώς να χρησιμοποιήσουμε τα ερευνητικά αποτελέσματα για τη δημιουργία πλούτου -κι ο λόγος για αυτό ήταν ότι δεν νοιαζόμασταν αληθινά να έχουμε πραγματικά ανταγωνιστικά ερευνητικά αποτελέσματα. Αυτό αλλάζει. Τη στιγμή που μεταλλάσσεις το DNA σου και θέτεις στόχο, ως δημόσιο ίδρυμα στην Ελλάδα, να δημιουργήσεις πλούτο, γνωρίζεις ότι πρέπει να γίνεις ανταγωνιστικός σε παγκόσμιο επίπεδο, ότι πρέπει να είσαι ικανός να προσελκύσεις ταλέντο.

Και το να προσελκύσεις ταλέντο δεν σημαίνει μόνο να φέρεις πίσω στην Ελλάδα τα ελληνόπουλα που φεύγουν για τη Βοστόνη ή το Τορόντο, αλλά να φέρεις νέους από την Ινδία, το Μεξικό κι από όλο τον κόσμο. Και τώρα το βλέπουμε αυτό (να συμβαίνει)» σημείωσε και πρόσθεσε ότι για πρώτη φορά βλέπουμε στην Ελλάδα περισσότερα funds (κεφάλαια) από ό,τι grants (επιχορηγήσεις) και πολλές νεοφυείς επιχειρήσεις επωφελούνται από αυτό.

Αναφερόμενος γενικότερα στις ελληνικές startups επισήμανε ότι το τοπίο των νεοφυών επιχειρήσεων στην Ελλάδα έχει αλλάξει ριζικά τα τελευταία τρία-τέσσερα χρόνια και πλέον υπάρχουν περίπου 1000 τέτοιες εταιρείες, που η αποτίμησή τους ξεπερνά τα 10 δισ. ευρώ, όταν «το 2015 αυτό ήταν στο μηδέν».

Πλέον, η αγορά των startups μεγεθύνεται με εκθετικό ρυθμό, παρότι η Ελλάδα εξακολουθεί να κατατάσσεται χαμηλά στις λίστες καινοτομίας, σε σύγκριση με άλλα κράτη-μέλη. «Βλέπουμε πλέον startups που είναι ικανές να “σηκώσουν” κεφάλαια για τους πρώτους γύρους (χρηματοδότησης), πολύ πρώιμες ή πρώιμες χρηματοδοτήσεις σποράς, κάτι που ήταν αδύνατο τα προηγούμενα χρόνια, ώστε να μπορούν στη συνέχεια να είναι έτοιμες να ανελιχθούν και να απευθυνθούν σε ευρωπαϊκά ή διεθνή κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών» σημείωσε και πρόσθεσε ότι μόνο στον «Δημόκριτο» λειτουργούν σήμερα 60 startups, που την τελευταία τετραετία έχουν «σηκώσει» κεφάλαια ύψους άνω των 200 εκατ. ευρώ.

Ο πρόεδρος του «Δημόκριτου» αναφέρθηκε κι ευρύτερα στα ελληνικά ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια: «To 2014 o “Δημόκριτος”, όπως και άλλα δημόσια ιδρύματα της Ελλάδας, είχε πρακτικά χρεοκοπήσει. Ο προϋπολογισμός τους, που προερχόταν τότε αποκλειστικά από το Δημόσιο, είχε περικοπεί κατά σχεδόν 60% (…) Τα πράγματα πλέον βελτιώνονται, αλλά πρέπει να ακολουθήσει και το υπόλοιπο δημόσιο ερευνητικό σύστημα, ιδίως τα πανεπιστήμια (…) Βλέπουμε πολλή διστακτικότητα και συντηρητικότητα στα ελληνικά πανεπιστήμια, γιατί υπάρχει πολλή γραφειοκρατία, περισσότερη από ό,τι στα ερευνητικά κέντρα, παρότι και τα δύο είναι δημόσια» εκτίμησε.

“Game changer” η αποδοτικότητα του κεφαλαίου σε τομείς όπως η ΤΝ

Ικανή να αλλάξει τους όρους του παιχνιδιού είναι η αποδοτικότητα των κεφαλαίων, σε τομείς διασπαστικών τεχνολογιών όπως η ΤΝ, σύμφωνα με όσα προέκυψαν από την τοποθέτηση του Ίαν Σπενς (Ian Spence), ανώτερου μάνατζερ του καναδικού Discovery District “MaRS”, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού, που αποτελεί τον μεγαλύτερο αστικό κόμβο καινοτομίας της Βόρειας Αμερικής και υποστηρίζει πάνω από 1200 επιχειρήσεις στον Καναδά, στους τομείς των ανθρωπιστικών επιστημών, της κλιματικής τεχνολογίας, της ΤΝ και της κβαντικής υπολογιστικής.

Όπως είπε, σε μια περίοδο που η Ελλάδα εξετάζει πώς τοποθετείται η οικονομία της και σε τι θα μπορούσε να επικεντρωθεί, το κεφάλαιο, είναι κάτι που πρέπει να κοιτάξει, ειδικά από την πλευρά της βαθιάς τεχνολογίας (deep tech). «Η αποδοτικότητα (του κεφαλαίου των επιχειρήσεων) είναι το στοιχείο που αλλάζει το παιχνίδι. Και η τεχνητή νοημοσύνη είναι διαβόητη για την καταστροφή (εκμηδένιση) του κόστους, επειδή η καινοτομία είναι αυτή που θα συμπιέσει το κόστος για την επιχειρηματική δραστηριότητα» σημείωσε και πρόσθεσε ότι αν μια εταιρεία έχει σήμερα 20 μηχανικούς λογισμικού, αυτοί πιθανότατα θα μειωθούν σε πέντε, που θα χρησιμοποιούν ως εργαλεία agents (πράκτορες) ΤΝ, ώστε να δημιουργούν κώδικα.

Υπενθύμισε μάλιστα πως πρόσφατα γνωστοποιήθηκε ότι το 25% της βάσης κώδικα της Google «γράφεται» πλέον από ΤΝ. «Θα βιώσουμε ριζική αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο δημιουργείται το λογισμικό, η οποία θα έχει αντίκτυπο στην υπόλοιπη οικονομία» υπογράμμισε, προσθέτοντας ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός δέχεται «επιθετική ώθηση» από όσα πετυχαίνει η ΤΝ.

Στις εντυπωσιακές δυνατότητες της πλατφόρμας που λειτουργεί η δημοτική επιχείρηση MPAC του Οντάριο, η οποία δραστηριοποιείται στον τομέα της πληροφόρησης για την αγορά ακινήτων, αναφέρθηκε μεταξύ άλλων ο John Psihos, συνιδρυτής και CΤO της Axilogic (Καναδάς), σημειώνοντας ότι ο Καναδάς έχει γενικότερα κάνει αξιοθαύμαστη δουλειά στη δημιουργία ψηφιακών πλατφορμών για διάφορες χρήσεις, αλλά την ίδια στιγμή, εντυπωσιακά έχει αναπτυχθεί σε αυτό το επίπεδο και η Ελλάδα.

Όπως είπε, έχοντας πραγματοποιήσει συναλλαγές στη χώρα την τελευταία διετία, συνειδητοποίησε ότι η ψηφιοποίηση των πλατφορμών έχει προχωρήσει απίστευτα. «Όταν συναλλάσσεστε με τo gov.gr τώρα, είναι ένας τελείως διαφορετικός κόσμος (…) Θα έλεγα λοιπόν ότι η Ελλάδα έχει πολλά να προσφέρει σε άλλες χώρες που μπορούν να εξετάσουν και να επωφεληθούν από αυτή την άσκηση (ψηφιοποίησης), διότι είναι πραγματικά εντυπωσιακό το τι έχουν καταφέρει τα τελευταία χρόνια και πόσο εύκολο είναι σήμερα να κάνεις συναλλαγές στην Ελλάδα, σε σχέση με δέκα χρόνια πριν, σε ό,τι αφορά τις συναλλαγές ακινήτων ή ακόμη και με την ενημέρωση του διαβατηρίου σου ή όποια άλλη περίπτωση. Έτσι, νομίζω ότι υπάρχουν οφέλη που μπορούν να μοιραστούν σε όλους τους τομείς μεταξύ Ελλάδας και Καναδά» κατέληξε.

Τη συζήτηση συντόνισε ο Τόνι Λουράκης (Tony Lourakis), CEO της Fleet Complete (Καναδάς).