Η χρήση μετρητών αντί για πληρωμές με κάρτα και ανέπαφες συναλλαγές, έχουν πολλά προτερήματα και ίσως πρέπει να αναθεωρήσουμε τις συνήθειες των τελευταίων χρόνων. Από ότι φαίνεται, τα μετρητά επηρεάζουν το πόσα ξοδεύουμε, ενώ ενισχύουν μια βαθιά αίσθηση ψυχολογικής ιδιοκτησίας που οι ψηφιακές πληρωμές δεν μπορούν να αναπαράγουν, σύμφωνα με έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Surrey.
Σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Qualitative Market Research, οι ερευνητές αναφέρουν λεπτομερών πως τα μετρητά εξαφανίζονται από τα πορτοφόλια μας, μαζί με την επίγνωσή μας για τις δαπάνες μας. Αυτό οδηγεί σε παρορμητικές αγορές, όταν δεν έχουμε ακριβή αίσθηση του πόσα χρήματα έχουμε. Η μελέτη υποδηλώνει ότι η διατήρηση ενός φυσικού στοιχείου στα συστήματα πληρωμών μας μπορεί να είναι ζωτικής σημασίας για την προώθηση υπεύθυνων καταναλωτικών συμπεριφορών.
Ο Δρ. Jashim Khan , Αναπληρωτής Καθηγητής Μάρκετινγκ και Διευθυντής Διεθνούς Διοίκησης Επιχειρήσεων και κύριος συγγραφέας της μελέτης στο Πανεπιστήμιο του Surrey, δήλωσε:
«Η σπλαχνική φύση των μετρητών – η μυρωδιά, η αίσθηση και η πράξη μέτρησής τους – δημιουργεί μια συναισθηματική σύνδεση που στερούνται οι ψηφιακές πληρωμές».
«Όταν χειριζόμαστε μετρητά, δεν ξοδεύουμε απλώς χρήματα. δίνουμε ένα κομμάτι του εαυτού μας».
Ο ομάδα πίσω από την μελέτη, προχώρησε σε μελέτη δύο διαφορετικών κουλτουρών σε πολύ διαφορετικούς χρόνους. Η μία ήταν στη Νέα Ζηλανδία του 2013 και η δεύτερη στην Κίνα του 2023. Χρησιμοποίησαν ομάδες εστίασης και ερωτηματολόγια ανοιχτού τύπου για να συγκεντρώσουν πλούσια, λεπτομερή δεδομένα σχετικά με τις εμπειρίες των καταναλωτών με μεθόδους πληρωμής με μετρητά και χωρίς μετρητά. Οι συμμετέχοντες έπρεπε να περιγράψουν τα συναισθήματά τους και τις συμπεριφορές τους, σχετικά με τη χρήση διαφορετικών τρόπων πληρωμής. Έτσι, βρήκαν πως τα μετρητά προάγουν την αυξημένη συνειδητοποίηση των δαπανών, ενώ οι κάρτες και οι ηλεκτρονικές πληρωμές οδηγούν σε αποσύνδεση από τα χρήματα που δαπανώνται.
Αυτή τη στιγμή το 50% των συναλλαγών στην Κίνα γίνονται μέσω πληρωμών που βασίζονται σε εφαρμογές και κάρτες. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα παρουσίασαν μια μειωμένη αίσθηση ιδιοκτησίας στα οικονομικά τους. Ένας συμμετέχων σημείωσε, “Το ψηφιακό χρήμα δεν είναι σαν να ξοδεύεις τα δικά σου χρήματα, δεν υπάρχει έννοια του χρήματος, αλλά τα μετρητά είναι διαφορετικά· πάντα νιώθεις ότι τα χρήματά σου μειώνονται όταν τα χρησιμοποιείς.” Αυτό το συναίσθημα φάνηκε ξεκάθαρα και στις δύο μελέτες, του 2013 και του 2023, υπογραμμίζοντας την συναισθηματική βαρύτητα που φέρουν τα μετρητά σε σχέση με τις ψηφιακές πληρωμές.
Η μελέτη διαπίστωσε πως ενώ οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν ψηφιακές πληρωμές αισθάνονται χαρούμενοι και ασφαλείς, αρκετές φορές δυσκολεύονται να αποκτήσουν αίσθηση της απώλειας χρημάτων που πλήρωσαν. Οι συναισθηματικές αντιδράσεις στις συναλλαγές με μετρητά περιλαμβάνουν θλίψη και ενοχές, αντανακλώντας μια βαθύτερη ψυχολογική σύνδεση με το φυσικό χρήμα. Αντίθετα, η ευκολία των ψηφιακών πληρωμών συχνά οδηγεί σε αλόγιστες δαπάνες, ενώ η χρήση μετρητών δίνει πλήρη αίσθηση των εξόδων, σε αντίθεση με τα αφηρημένα νούμερα στην οθόνη του κινητού μας, όταν πληρώνουμε ψηφιακά.
Ο Δρ. Khan συνεχίζει:
«Η έρευνά μας δείχνει ότι τα μετρητά δεν είναι απλά χρήματα – είναι ένας τρόπος να παραμείνουμε συνδεδεμένοι με αυτά που ξοδεύουμε. Το να κρατάμε μετρητά στα χέρια μας υπενθυμίζει την αξία τους, κάτι που οι ψηφιακές πληρωμές μπορούν να κάνουν εύκολο να ξεχάσουμε. Καθώς χρησιμοποιούμε περισσότερες επιλογές χωρίς μετρητά, αξίζει να θυμάστε τα μαθήματα που διδάσκουν τα μετρητά σχετικά με τη συνετή δαπάνη. Δεν λέμε ότι τα μετρητά είναι ξεπερασμένα. Σε μια κοινωνία χωρίς μετρητά σημαίνει ότι πρέπει να καταλάβουμε πώς οι διαφορετικές επιλογές πληρωμών μας επηρεάζουν, όχι μόνο οικονομικά αλλά και συναισθηματικά».
Όπως καταλαβαίνετε, η χρήση ψηφιακών μέσων πληρωμής μας κάνει να μην έχουμε την αίσθηση της ιδιοκτησίας, κάτι που έχει μεγάλο αντίκτυπο, τόσο στην ψυχολογική μας κατάσταση, όσο και στον τρόπο που ξοδεύουμε χρήματα.
Αν θέλετε μπορείτε να κάνετε ένα απλό πείραμα. Για μία εβδομάδα πληρώστε μόνο με ψηφιακά μέσα και την επόμενη μόνο με μετρητά. Θα δείτε μεγάλη διαφορά στα ποσά που ξοδέψατε και αυτό είναι σίγουρο.
Έτσι βλέπεις την ποιότητα του αέρα σε οποιοδήποτε σημείο της Ελλάδος
Την ίδια στιγμή ζούμε σε μια εποχή που τα πάντα σπρώχνουν τους ανθρώπους στο να μην έχουν ιδιοκτησία. Παντού ακούς πως το leasing είναι καλύτερο από το να έχεις δικό σου αυτοκίνητο, πως το να νοικιάζει είναι καλύτερο από το να έχεις δικό σου σπίτι και πως η πληρωμή με κάρτα είναι καλύτερη από τα μετρητά, για να μην φοροδιαφεύγουν οι κακοί πωλητές. Προφανώς, όλα αυτά είναι απίστευτες ανοησίες. Η ιδιοκτησία είχε πάντα νόημα και είχε πάντα την μαγική ικανότητα να μας ξελασπώνει στις δύσκολες καταστάσεις. Για παράδειγμα, αν χρειαστείς χρήματα, πουλάς το αυτοκίνητό σου και παίρνεις χρήματα. Αν το έχεις με ενοίκιο, θα καταλήξεις να έχεις πληρώσει ένα ποσό πολύ κοντά σε αυτό που θα έδινες για να το αγοράσεις και αν χρειαστείς χρήματα δε μπορείς να πουλήσεις το αυτοκίνητο για να τα βγάλεις. Αντιθέτως, θα πρέπει να συνεχίσεις να πληρώνεις τις δόσεις του leasing, για όσο χρόνο λέει το συμβόλαιο. Βέβαια, η εταιρία πάντα μπορεί να πουλήσει μετά το αυτοκίνητο σαν μεταχειρισμένο και να βγάλει και από εκεί κέρδος.
Ναι, τα μετρητά είναι ο βασιλιάς. Πάντα ήταν και πάντα θα είναι, όσο και αν οι πάντες προσπαθούν να μας πείσουν για το αντίθετο. Και όχι, δεν είναι θέμα φοροδιαφυγής. Χιλιάδες χρόνια τώρα, οικονομίες ανθούσαν με την χρήση των μετρητών. Δε μπορούμε να πούμε το ίδιο για τα τελευταία χρόνια όμως, που χρησιμοποιούμε ψηφιακά μέσα για τις πληρωμές. Ο βασικός λόγος που προωθούνται οι πληρωμές με κάρτα και με ψηφιακά μέσα τόσο πολύ, βασίζεται κυρίως στο ότι το τραπεζικό σύστημα και οι υπηρεσίες πληρωμών, παίρνουν ένα μερίδιο από κάθε πληρωμή. Αυτά τα χρήματα είναι ποσά που δεν κυκλοφορούν ξανά στην αγορά, όσο όταν πληρώνουμε με μετρητά και κυρίως συμβάλουν στο να συγκεντρώνεται το χρήμα από τις τράπεζες και της μεγάλες εταιρίες, όπως η Google και η Apple, που διαχειρίζονται τις πληρωμές σε Android και iOS, όπως επίσης και οι τράπεζες.
Η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Qualitative Market Research.
