Ένας διάσημος σχηματισμός απολιθωμάτων στην περιοχή Yixian της βορειοανατολικής Κίνας αποκάλυψε μερικά από τα πιο εντυπωσιακά, καλοδιατηρημένα υπολείμματα δεινοσαύρων που έχουν καταγραφεί. Τα τελευταία 60 χρόνια, οι αρχαιολόγοι που ανασκάπτουν την περιοχή έχουν αποκαλύψει δεκάδες αδιατάρακτους, ολόσωμους σκελετούς που φαίνονταν παγωμένοι στο χρόνο ακριβώς τη στιγμή που πέθαναν. Φτερά και άλλα άθικτα δείγματα μαλακών ιστών που βρέθηκαν σε ορισμένα από τα απολιθώματα βοήθησαν ακόμη και να αποδειχθεί ότι τα σύγχρονα πουλιά σχεδόν σίγουρα προέρχονται από δεινόσαυρους.
Μέχρι τώρα, οι επιστήμονες απέδιδαν σε μεγάλο βαθμό τη μοναδική διατήρηση αυτών των απολιθωμάτων σε μια σειρά από ξαφνικές, βίαιες ηφαιστειακές εκρήξεις παρόμοιες με εκείνες που μετέτρεψαν τους καταδικασμένους κατοίκους της Πομπηίας στους λεγόμενους «μούμιες τέφρας.» Μερικοί ερευνητές που αναφέρουν αυτή τη θεωρία αναφέρθηκαν ακόμη και στην καθομιλουμένη στον σχηματισμό ως «Η κινεζική Πομπηία.Αλλά νέα αρχαιολογικά στοιχεία θέτουν υπό αμφισβήτηση αυτή την υποτιθέμενη δραματική καταστροφή των δεινοσαύρων. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με μια νέα μελέτη δημοσιεύτηκε στο Τα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών (PNAS), αυτά τα ζώα μπορεί να έχουν χαθεί από πολύ πιο εγκόσμια γεγονότα όπως καταρρεύσεις λαγούμι και ιδιαίτερα έντονη εποχιακή βροχή.
“Αυτοί [fossils] είναι απλώς ένα στιγμιότυπο των καθημερινών θανάτων σε κανονικές συνθήκες σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα», δήλωσε ο παλαιοντολόγος και συν-συγγραφέας της μελέτης Πολ Όλσεν στο Columbia Climate School.
Μερικά ζώα φάνηκαν να πεθαίνουν στον ύπνο τους
Τα απολιθώματα που βρέθηκαν στον σχηματισμό Yixian εμπίπτουν γενικά σε δύο διακριτές κατηγορίες. Το πρώτο περιλαμβάνει σχεδόν πλήρως άθικτους τρισδιάστατους σχηματισμούς από κοιτάσματα που βρίσκονται κυρίως στην ξηρά. Ένα από τα πιο διάσημα απολιθώματα στον καταυλισμό απεικονίζει ένα θηλαστικό σε μέγεθος γάτας που φαινομενικά εμπλέκεται σε μια μάχη μέχρι θανάτου με έναν μικρό δεινόσαυρο. Η δεύτερη κατηγορία απολιθωμάτων είναι πεπλατυσμένα, εξαιρετικά λεπτομερή πτώματα που συνήθως βρίσκονται σε ιζήματα λιμνών. Ενώ αυτή η δεύτερη ομάδα δεν έχει τις διαστάσεις των άλλων, θεωρούνται εξαιρετικά πολύτιμα επειδή μερικά από αυτά περιέχουν μαλακούς ιστούς όπως εσωτερικά όργανα, φτερά και λέπια που δεν διατηρούνται συνήθως στο αρχείο απολιθωμάτων.
Προηγούμενες θεωρίες υποστήριζαν ότι αυτά τα πλάσματα ήταν ουσιαστικά παγωμένα στο χρόνο αφού εκτέθηκαν σε εξαιρετικά καυτές «πυροκλαστικές ροές» πτητικής τέφρας που εκτοξεύονταν από ένα κοντινό ηφαίστειο. Ωστόσο, οι ερευνητές παρατήρησαν ορισμένες βασικές διαφορές μεταξύ των δειγμάτων στην Κίνα και των ανθρώπινων υπολειμμάτων που βρέθηκαν στην Πομπηία. Στην τελευταία περίπτωση, η καυτή στάχτη έκαιγε τα μαλλιά και το δέρμα του νεκρού. Οι άνθρωποι στην Πομπηία ανακαλύφθηκαν επίσης καμπουριασμένοι σε «πυγμαχικές θέσεις» υποδηλώνοντας ένα βίαιο τέλος που χαρακτηρίζεται από ακραία αγωνία. Πολλά από τα απολιθωμένα ζώα στο Yixian, αντίθετα, έχουν τις ουρές και τα χέρια τους άνετα κρυμμένα και φωλιασμένα γύρω από το σώμα τους. Μερικοί από αυτούς τους δεινόσαυρους και τα θηλαστικά, σημειώνει η μελέτη, μοιάζουν σαν να κοιμόντουσαν ήσυχοι την ώρα του θανάτου τους.
Για να κατανοήσουν καλύτερα τι ακριβώς συνέβη, οι ερευνητές ανέλυσαν μικρούς κόκκους ζιρκονίου που ελήφθησαν από ορισμένα δείγματα απολιθωμάτων στον σχηματισμό και τον περιβάλλοντα βράχο. Στη συνέχεια χρησιμοποίησαν μια προηγμένη τεχνική που ονομάζεται φασματοσκοπία μάζας θερμικού ιονισμού αραίωσης ισοτόπων χημικής τριβής, ή CA-ID-TIMS, για να χρονολογήσουν τα δείγματα. Τα δείγματα απολιθωμάτων χρονολογούνται πριν από 125,8 εκατομμύρια χρόνια και φαίνεται να εμφανίζονται σε απόσταση 93.000 ετών το ένα από το άλλο. Αντί για ένα ξαφνικό γεγονός νεκρού, οι ερευνητές συνέδεσαν το απολίθωμα με τρεις περιόδους όπου οι διακυμάνσεις στην τροχιά της Γης οδήγησαν σε ένα πιο υγρό περιβάλλον.
Όλη αυτή η πρόσθετη υγρασία, υποστηρίζουν οι ερευνητές, μπορεί να προκάλεσε τη συσσώρευση ιζημάτων στις λίμνες και στην ξηρά πιο γρήγορα από ό,τι πιστεύαμε κάποτε. Αυτό το χαλαρό ίζημα μπορεί να έθαψε γρήγορα τα ζώα και να σφράγισε το οξυγόνο που απαιτείται για τα βακτήρια και τα έντομα να επιβιώσουν και να βοηθήσουν στην αποσύνθεση. Είναι αυτή η απουσία οξυγόνου και βακτηρίων που μπορεί να συνέβαλε στη διατήρηση του μαλακού ιστού στα πεπλατυσμένα απολιθώματα της λίμνης. Τα πιο τρισδιάστατα, όρθια απολιθώματα που βρέθηκαν στη στεριά, αντίθετα, δεν ήταν τόσο σφραγισμένα, κάτι που μπορεί να εξηγήσει γιατί διατηρήθηκαν μόνο τα οστά τους. Ταυτόχρονα, τα δείγματα πυρήνα των πετρωμάτων που περιέβαλλαν τα απολιθώματα έτειναν να είναι χονδροειδείς κόκκοι, ενώ αυτά που περιέβαλλαν αμέσως τα απολιθώματα ήταν πολύ λεπτότερα. Αυτές οι λεπτομέρειες, συν την υγρασία του ιζήματος, υποδηλώνουν ότι τα ζώα πιθανότατα σκοτώθηκαν ξαφνικά από την κατάρρευση των λαγούμια τους και όχι από οποιαδήποτε μεγάλη ηφαιστειακή έκρηξη.
«Η διατήρηση της ισοπεδωμένης και της τρισδιάστατης πανίδας δεν είναι το αποτέλεσμα μιας καταστροφικής σειράς ηφαιστειακών διεργασιών που μοιάζει με την Πομπηία», είπαν οι ερευνητές. «Μάλλον, αυτά τα ιζήματα είναι γεωλογικά στιγμιότυπα χιλιετίας σε κλίμακα από διάφορες ηπειρωτικές κοινότητες που ελήφθησαν επανειλημμένα από κυκλικές περιβαλλοντικές διεργασίες και φυσιολογική φθορά των κοινοτήτων».
Αν και οι ακριβείς αιτίες για αυτές τις καταρρεύσεις λαγούμι στην περιοχή δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητές, η μελέτη δείχνει ότι είναι πιθανότατα πολύ λιγότερο δραματικός από τον προηγουμένως προτεινόμενο ηφαιστειακό κατακλυσμό. Οι καταρρεύσεις λαγούμι, ακόμη και σήμερα, είναι σχετικά συχνές και μπορεί δυνητικά να προκύψουν από χαλαρά συμπαγή ή μεγαλύτερα ζώα, σε αυτήν την περίπτωση, δεινοσαύρους, που ακούγονται τριγύρω. Αυτή η μεταγενέστερη θεωρία θα βοηθούσε επίσης να εξηγηθεί γιατί τα καλά διατηρημένα απολιθώματα από τον σχηματισμό Yixian τείνουν να περιλαμβάνουν μόνο μικρότερου μεγέθους δεινόσαυρους.
«Αυτό που ειπώθηκε για τη μέθοδο διατήρησής τους υπογραμμίζει μια σημαντική ανθρώπινη προκατάληψη», πρόσθεσε ο Olsen. «Δηλαδή, να αποδίδουμε εξαιρετικές αιτίες, δηλαδή θαύματα, σε συνηθισμένα γεγονότα όταν δεν καταλαβαίνουμε την προέλευσή τους».
VIA: popsci.com
