Μερικές από τις κύριες μονάδες στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, βρίσκονται στο διάστημα για πάνω από 25 χρόνια και αυτό είναι αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη πως ένα από τους πρώτους θαλάμους του σταθμού, που προσαρτήθηκε το 2000, προκάλεσε μια επικίνδυνη διαρροή.
Η διαρροή βρίσκεται στη μονάδα σέρβις Zvezda της Ρωσίας, μια περιοχή που συνδέει τη μονάδα με μια θύρα σύνδεσης, και εντοπίστηκε για πρώτη φορά πριν από πέντε χρόνια. Όμως ο ρυθμός διαρροής αυξήθηκε το 2024 και τον Απρίλιο, η NASA αποκάλυψε ότι είχε φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο μέχρι σήμερα, με τρεις φορές τη διαρροή που παρατηρήθηκε το 2019. Σε μια πρόσφατη έκθεση του Γενικού Επιθεωρητή , η διαστημική υπηρεσία χαρακτήρισε αυτές τις ρωγμές και διαρροές ως «κορυφαίος κίνδυνος για την ασφάλεια».
Το σημείο που παρουσιάζει τη διαρροή έχει τραβήξει την προσοχή τόσο της NASA, όσο και της Roscosmos, της ρωσικής υπηρεσίας διαστήματος. «Η NASA και η Roscosmos συνεχίζουν να αξιολογούν τα δεδομένα δοκιμών επί του σκάφους με πρωταρχικό στόχο τον εντοπισμό της βασικής αιτίας, την καλύτερη κατανόηση του κινδύνου για τις λειτουργίες του σταθμού και την εφαρμογή επισκευών», δήλωσε εκπρόσωπος του Διαστημικού Κέντρου Johnson.
Το πρόβλημα δείχνει πως η NASA αντιμετωπίζει τη γερασμένη αλλά κρίσιμη υποδομή του Διεθνή Διαστημικού Σταθμού. Το τεράστιο εργαστήριο, που είναι ο διαστημικό σταθμός, έχει χώρους διαβίωσης, μεγαλύτερους από ένα σπίτι με έξι υπνοδωμάτια. Εκεί γίνονται επιστημονικά πειράματα, ανάπτυξη συστημάτων υποστήριξης ζωής για μελλοντικές αποστολές, καθώς και ιατρικά και άλλα πειράματα. Η NASA θέλει να το διατηρήσει σε λειτουργία μέχρι το 2030, όμως για να γίνει αυτό θα πρέπει να διορθώσει τις διαρροές.
«Είναι ένας παλιός σταθμός και έχει κάνει καταπληκτικά πράγματα», είπε ο Don Platt, αναπληρωτής καθηγητής διαστημικών συστημάτων στο Florida Tech.
Ο διαστημικός σταθμός είναι σχεδιασμένος για μικρές διαρροές. Αυτό συμβαίνει γιατί έχει 8 θύρες για διαστημόπλοια, δηλαδή 8 καταπακτές, που πρέπει να ανοίγουν και να κλείνουν. Αυτό σημαίνει πως πάντα αναμένεται ένα αμελητέο επίπεδο διαρροών, γιατί κανένα σφράγισμα, όσο σφιχτό και αν είναι, δεν είναι τέλειο. Ο μόνος τρόπος για να εξαλειφθεί οποιαδήποτε διαρροή και να διατηρηθεί ο πεπερασμένος αέρας θα ήταν να κλείσουν τα ανοίγματα με συγκόλληση. «Αλλά αυτός θα ήταν ένας αρκετά άχρηστος διαστημικός σταθμός», είπε ο Maruca.
Όμως, ο αυξημένος ρυθμός διαρροής, πιθανότατα οφείλεται σε ρωγμές σε διαφορετικά σημεία της μονάδας σέρβις Svezda. Το προσωπικό του διαστημικού σταθμού αναζητά πιθανούς ενόχους. “Οι κοσμοναύτες του διαστημικού σταθμού πραγματοποίησαν επιθεωρήσεις στις εσωτερικές επιφάνειες της μονάδας με ένα όργανο που μπορεί να ανιχνεύσει ακόμη και τις πιο μικρές επιφανειακές ατέλειες”, είπε ο εκπρόσωπος της NASA, προσθέτοντας ότι “Υπάρχουν αρκετές περιοχές ενδιαφέροντος που έχουν εντοπιστεί και υπόκεινται σε μελλοντικές επιθεωρήσεις της Roscosmos”. Ήδη, η ρωσική υπηρεσία έχει εφαρμόσει στεγανωτικό σε ορισμένες ρωγμές, οδηγώντας σε κάποια μείωση των διαρροών, και για χρόνια μια καταπακτή της σήραγγας Zvezda διατηρείται όσο το δυνατόν περισσότερο κλειστή μεταξύ των ελλιμενισμών, στεγανοποιώντας αυτό το τμήμα για να μειωθεί η διαρροή. (Οι διαστημικές υπηρεσίες δεν συμφωνούν επί του παρόντος σχετικά με τις πιθανές αιτίες της διαρροής, σύμφωνα με τη Συμβουλευτική Επιτροπή του ISS της NASA.)
Αυτές οι διαρροές είναι ακόμα μικροσκοπικές και για αυτό η NASA συμπέρανε πως δεν αποτελούν άμεσο κίνδυνο για την δοκιμή ακεραιότητα του σταθμού, ούτε για τους αστροναύτες. Σε αντίθεση με ορισμένες απεικονίσεις του Χόλυγουντ, μια μικρή τρύπα σε διαστημικό σταθμό ή τοίχο αεροπλάνου δεν θα οδηγήσει σε ένα γρήγορο και δραματικό γεγονός αποσυμπίεσης. Η πίεση αέρα στο σταθμό είναι 14,7 psia, η οποία δεν είναι σχεδόν αρκετή πίεση σε μια μικρή τρύπα (ακόμη και σε πλάτος όσο μια ίντσα) ώστε, για παράδειγμα, να ρουφήξει ένα άτομο έξω από το σταθμό και μέσα το κενό του χώρου.
Όμως, ο αέρας μέσα στον σταθμό είναι πεπερασμένος και συνεχίζει να χάνεται από τις διαρροές. Ευτυχώς όμως, ο σταθμός είναι σε τροχιά γύρω από τη Γη και υπάρχει ανατροφοδοσία οξυγόνου, νερού και τροφής σε τακτά χρονικά διαστήματα. Η τρέχουσα απώλεια αέρα του διαστημικού σταθμού είναι παρόμοια με την επίμονη, αλλά διορθωμένη, αργή διαρροή που όλοι έχουμε βιώσει στα ελαστικά του αυτοκινήτου μας. «Είναι μια αργή διαρροή που σας επιτρέπει να φτάσετε έγκαιρα στο βενζινάδικο», είπε ο Πλατ. «Δεν είναι η μεγάλη τρύπα που βγάζεις όταν πέφτεις πάνω από ένα αιχμηρό κομμάτι μετάλλου σε έναν αυτοκινητόδρομο».
Ο διαστημικός σταθμός δεν ανεφοδιάζεται απλώς με δεξαμενές οξυγόνου, αλλά παράγει και οξυγόνο. Χρησιμοποιώντας τη διάταξη επεξεργασίας ούρων του σταθμού, οι αστροναύτες ανακτούν το 87 τοις εκατό του νερού στα ούρα, το οποίο με τη σειρά του χρησιμοποιείται για τη δημιουργία οξυγόνου και πόσιμου νερού. Όπως λένε οι αστροναύτες, «ο καφές του χθες, γίνεται καφές του αύριο». Μέσω της ηλεκτρόλυσης, γίνεται χρήση ηλεκτρικού ρεύματος για να διασπάσει το οξυγόνο και το υδρογόνο στο νερό, ενώ στη συνέχεια ανακυκλώνει το οξυγόνο στον σταθμό.
Τι θα συμβεί αν, ωστόσο, οι τρέχουσες διαρροές στη μονάδα Zvezda, στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, γίνουν επικίνδυνες και δεν μπορούν να επισκευαστούν; Ο σταθμός αποτελείται από διαφορετικές κάψουλες που μπορούν να απομονωθούν. «Όπως ένα υποβρύχιο, μπορείτε να κλείσετε τμήματα του», είπε ο Πλατ.
Οι διαστημικές υπηρεσίες παρακολουθούν στενά την κατάσταση. Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός είναι ευάλωτος σε μια σειρά από πιθανά προβλήματα, όπως τα συντρίμμια που βρίσκονται σε τροχιά και μπορούν να χτυπήσουν τον διαστημικό σταθμό. Παράλληλα, διαθέτει 1.5 εκατομμύρια γραμμές κώδικα, που λειτουργούν σε 44 υπολογιστές, με αρκετά παλιά εξαρτήματα.
Η NASA, η Roscosmos και οι επιβαίνοντες αστροναύτες έχουν όλοι καλούς λόγους να επιλύσουν αυτό το γνωστό πρόβλημα — και να εξασφαλίσουν ότι δεν θα επιδεινωθεί.
«Πρέπει να έχετε πάντα υψηλό επίπεδο επαγρύπνησης όταν πετάτε στο διάστημα», είπε ο Πλατ.
