Η Μεσόγειος: Η θάλασσα που έχασε το νερό της

Πριν από περίπου 5,3 εκατομμύρια χρόνια, η Μεσόγειος Θάλασσα υπέστη μια δραματική γεωλογική αλλαγή γνωστή ως Κρίση Αλατότητας του Μεσσηνίου (Messinian Salinity Crisis).

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η στάθμη της θάλασσας έπεσε τόσο πολύ που έφτασε περίπου 1 χιλιόμετρο κάτω από το επίπεδο του Ατλαντικού Ωκεανού, μετατρέποντας τη Μεσόγειο σε μια τεράστια λεκάνη γεμάτη αλάτι.

Μια πρόσφατη μελέτη υπό την ηγεσία επιστημόνων του CNRS ανέλυσε πώς συσσωρεύτηκαν σχεδόν 1 εκατομμύριο κυβικά χιλιόμετρα αλατιού στον πυθμένα της Μεσογείου μέσα σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα.

Η έρευνα, που βασίζεται στην ανάλυση ισοτόπων χλωρίου από αποθέσεις αλατιού, αποκάλυψε δύο ξεχωριστές φάσεις αυτής της ακραίας ξηρασίας.

Πρώτη φάση: Σταδιακή μείωση νερού

Η πρώτη φάση, που διήρκεσε περίπου 35.000 χρόνια, χαρακτηρίστηκε από μερικό περιορισμό της σύνδεσης μεταξύ της Μεσογείου και του Ατλαντικού Ωκεανού. Αυτό προκάλεσε τη σταδιακή συσσώρευση αλατιού, κυρίως στην ανατολική Μεσόγειο.

Δεύτερη φάση: Ραγδαία ξηρασία

Στη δεύτερη φάση, που διήρκεσε λιγότερο από 10.000 χρόνια, το σύνολο της Μεσογείου μετατράπηκε σε έναν απομονωμένο ταμιευτήρα.

Αυτή η απομόνωση οδήγησε σε ραγδαία εξάτμιση των υδάτων, προκαλώντας πτώση της στάθμης κατά 1,7-2,1 χιλιόμετρα στην ανατολική Μεσόγειο και περίπου 850 μέτρα στη δυτική Μεσόγειο. Το αποτέλεσμα ήταν η απώλεια έως και 70% του συνολικού όγκου νερού.

Οι επιπτώσεις στην οικολογία και το κλίμα

Η εξαιρετική αυτή πτώση της στάθμης της θάλασσας είχε σοβαρές συνέπειες:

• Οικοσύστημα: Η ξηρασία επηρέασε τη βιοποικιλότητα, μεταμορφώνοντας την περιοχή σε μια σχεδόν μη βιώσιμη έρημο.
• Γεωλογικές αλλαγές: Η μείωση του βάρους του νερού προκάλεσε ανακούφιση στη γήινη κρούστα, πιθανώς ενισχύοντας την ηφαιστειακή δραστηριότητα στην περιοχή.
• Παγκόσμιο κλίμα: Η απώλεια αυτού του τεράστιου όγκου νερού επηρέασε τα παγκόσμια κλιματικά πρότυπα, προκαλώντας μεταβολές στα συστήματα αέρα και καιρού.

Η τελική κατάρρευση και η επιστροφή του Ατλαντικού

Στα τελευταία στάδια της Κρίσης Αλατότητας, η Μεσόγειος βρέθηκε περίπου 1 χιλιόμετρο κάτω από τη στάθμη του Ατλαντικού Ωκεανού. Αυτή η ακραία διαφορά ύψους οδήγησε τελικά στην κατάρρευση του Στενού του Γιβραλτάρ.

Η είσοδος των υδάτων του Ατλαντικού ανέτρεψε την κρίση, αποκαθιστώντας τη ροή και μετατρέποντας ξανά τη Μεσόγειο σε ανοιχτή θάλασσα.

Τα ευρήματα της έρευνας προσφέρουν μια νέα οπτική για το πώς τα γεωλογικά φαινόμενα μπορούν να αλλάξουν τον πλανήτη. Η Κρίση Αλατότητας του Μεσσηνίου υπενθυμίζει ότι οι φυσικές αλλαγές στο περιβάλλον μπορούν να έχουν ευρύτατες επιπτώσεις στην οικολογία και το κλίμα, διαμορφώνοντας τον κόσμο όπως τον γνωρίζουμε σήμερα.

Βίντεο