Η Κίνα και οι δυτικές εταιρείες: Όταν τα όνειρα σπάνε –

Τα πράγματα δεν ήταν ποτέ πιο ρόδινα για ξένες εταιρείες στην Κίνα — τουλάχιστον σύμφωνα με το Συμβούλιο για την Προώθηση του Διεθνούς Εμπορίου (CPIT) της χώρας. Ο φορέας, ο οποίος ελέγχεται από το υπουργείο Εμπορίου, ισχυρίζεται ότι το 90% των ξένων εταιρειών αξιολογεί την εμπειρία τους στην Κίνα ως ικανοποιητική ή καλύτερη.

Nvidia: Στο στόχαστρο των αντιμονοπωλιακών αρχών της Κίνας

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του CPIT, ξένες εταιρείες δηλώνουν ότι η οικονομία είναι ισχυρή, οι τοπικές αγορές είναι ελκυστικές και οι προοπτικές τους είναι λαμπρές. Μετά από χρόνια απομόνωσης κατά τη διάρκεια της πανδημίας της Covid-19, η κυβέρνηση της Κίνας επιμένει ότι η χώρα είναι ξανά ανοιχτή για επιχειρήσεις και ότι οι μεταρρυθμίσεις έχουν κάνει τη ζωή ευκολότερη για τις ξένες εταιρείες.

Ωστόσο τα στελέχη αυτών των εταιρειών χλευάζουν πλέον όλα τα παραπάνω, όπως υπογραμμίζει ανάλυση του Economist ενώ πολλά από αυτά τα στελέχη δηλώνουν ότι τώρα αγωνίζονται να δικαιολογήσουν τις επενδύσεις στη χώρα και είναι σε διαβουλεύσεις για να περικόψουν προσωπικό.

Σε πολλούς κλάδους, οι δυτικές εταιρείες δεν απολαμβάνουν πλέον το τεχνολογικό πλεονέκτημα που είχαν κάποτε έναντι των Κινέζων αντιπάλων

Σε μια πρόσφατη έρευνα του Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου στη Σαγκάη, λιγότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες δήλωσαν αισιόδοξοι για τις προοπτικές για τις δραστηριότητές τους στην Κίνα τα επόμενα πέντε χρόνια – ποσοστό που είναι ιστορικό χαμηλό. Στις 4 Δεκεμβρίου, η Mary Barra, το αφεντικό της General Motors (GM), δήλωσε ότι η αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία απομείωσε την αξία των κοινοπραξιών της στη χώρα κατά περισσότερα από 5 δισ. δολάρια και ότι σχεδιάζει να κλείσει τα εργοστάσια εκεί. Πολλές αμερικανικές και ευρωπαϊκές εταιρείες με κάποτε ακμάζουσες επιχειρήσεις στην Κίνα βιώνουν την κατάρρευση.

Η μεγάλη αλλαγή στην Κίνα

Τις τελευταίες δεκαετίες, τα δυτικά αφεντικά αντιμετώπιζαν την Κίνα όχι απλώς ως ένα μέρος για να φτιάχνουν πράγματα φθηνά, αλλά ως μια τεράστια και αναπτυσσόμενη αγορά. Σύμφωνα με την ανάλυση του Economist, οι πωλήσεις στην Κίνα των εισηγμένων αμερικανικών και ευρωπαϊκών εταιρειών που τις δημοσιοπιούν, κορυφώθηκαν στα 670 δισ. δολάρια το 2021, αντιπροσωπεύοντας το 15% των συνολικών εσόδων αυτών των εταιρειών.

Τα πράγματα έχουν κινηθεί αντίστροφα από τότε. Πέρυσι οι πωλήσεις μειώθηκαν στα 650 δισ. δολάρια και το μερίδιό τους στα συνολικά έσοδα μειώθηκε στο 14%. Η φετινή χρονιά δεν έδειξε σημάδια βελτίωσης. Από εκείνες τις εταιρείες που αναφέρουν τριμηνιαίες πωλήσεις στην Κίνα, σχεδόν οι μισές κατέγραψαν αυτή τη μείωση, από έτος σε έτος, στην πιο πρόσφατη περίοδο αναφοράς.

Οι εταιρείες που αντιμετωπίζουν συρρίκνωση των πωλήσεων στη χώρα περιλαμβάνουν κολοσσούς από την εταιρεία τεχνολογίας Apple μέχρι και την αυτοκινητοβιομηχανία της Volkswagen, κι από την αλυσίδα καφέ Starbucks μέχρι τον όμιλο πολυτελών ειδών LVMH.

«Σε αυτό το σημείο θα έπρεπε να είχαμε στρίψει», παραπονιέται το περιφερειακό αφεντικό μιας παγκόσμιας εταιρείας. Ένα άλλο ξένο στέλεχος θρηνεί ότι οι μέρες της πυρετώδους ανάπτυξης στην Κίνα για την εταιρεία του φαίνεται να έχουν περάσει. Αν και ορισμένες δυτικές εταιρείες, όπως η Eli Lilly, μια φαρμακοβιομηχανία, και η Walmart, ο κολοσσός των λιανικών πωλήσεων, συνεχίζουν να αναπτύσσονται στη χώρα, οι τάξεις τους μειώνονται σταθερά.

Οικονομική στασιμότητα

Ένας λόγος για αυτό είναι η οικονομική στασιμότητα της Κίνας. Η στεγαστική κρίση οδήγησε τις τιμές των ακινήτων σε όλη τη χώρα σε κατακόρυφη πτώση και τους καταναλωτές να σφίξουν το ζωνάρι και να περικόψουν τις περιττές αγορές.

Η κεντρική κυβέρνηση σηματοδότησε τον Σεπτέμβριο πως θα κάνει ό,τι χρειάζεται για να αναζωογονήσει την οικονομία. Όμως μετά από μήνες αποσπασματικών ανακοινώσεων, τα πράγματα δεν έχουν βελτιωθεί ιδιαίτερα. Οι πωλήσεις ακινήτων εξακολουθούν να μειώνονται, σε σύγκριση με πέρυσι, και πιθανότατα θα συνεχίσουν στην ίδια καθοδική πορεία μέχρι το 2025. Παρά τις υποσχέσεις της κυβέρνησης να τονώσει την κατανάλωση, οι ενδείξεις για τη ζήτηση παραμένουν χαμηλές.

Οι αποπληθωριστικές πιέσεις πλήττουν όλες τις εταιρείες στην Κίνα, όχι μόνο τις ξένες, σημειώνει ο Bo Zhengyuan της Plenum, μιας εταιρείας συμβούλων στο Πεκίνο. Το 27% των κινεζικών βιομηχανικών επιχειρήσεων παρουσίαζαν απώλειες στα τέλη Οκτωβρίου. Η υπερπροσφορά σε διάφορους κλάδους, από τα ηλεκτρικά οχήματα (EV) μέχρι τα οικοδομικά υλικά, έχει οδηγήσει σε άγριους πολέμους τιμών. Η κ. Barra κατηγόρησε έναν «αγώνα προς τα κάτω» για τις δυσκολίες της GM να κερδίσει χρήματα στη χώρα.

Ωστόσο, οι δυτικές εταιρείες ανταγωνίζονται επίσης τους Κινέζους αντιπάλους τους. Η Starbucks έχει παραχωρήσει μερίδιο αγοράς στη Luckin Coffee, έναν φθηνότερο τοπικό ανταγωνιστή που τον Σεπτέμβριο είχε 21.000 καταστήματα στη χώρα, περίπου τρεις φορές περισσότερα από την αμερικανική αλυσίδα και σε σχέση με τα 13.000 καταστήματα που είχε μόλις έναν χρόνο νωρίτερα. Ο Brian Niccol, το νέο αφεντικό της Starbucks, είπε στους επενδυτές τον Οκτώβριο ότι αντιμετωπίζει «ακραίο» ανταγωνισμό στην Κίνα. Σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζει την πώληση ενός μεριδίου της επιχείρησης εκεί σε έναν τοπικό εταίρο.

Η Δύση έχασε το τεχνολογικό πλεονέκτημα

Σε πολλούς κλάδους, οι δυτικές εταιρείες δεν απολαμβάνουν πλέον το τεχνολογικό πλεονέκτημα που είχαν κάποτε έναντι των Κινέζων αντιπάλων. Οι Κινέζοι κατασκευαστές βιομηχανικών ρομπότ προμηθεύουν τώρα σχεδόν τη μισή τοπική αγορά, από λιγότερο από το ένα τρίτο το 2020.

Τα προβλήματα της Apple στη χώρα επιδεινώθηκαν από τα νέα εντυπωσιακά smartphone της Huawei, συμπεριλαμβανομένης της σειράς Mate 70 που παρουσίασε στις 26 Νοεμβρίου.

Τα EV που παράγονται από την BYD, τη NIO και άλλες κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες δεν είναι μόνο πολύ φθηνότερα από τα δυτικά, αλλά διαθέτουν εξοπλισμό με την έξυπνη τεχνολογία που επιθυμούν οι ντόπιοι καταναλωτές. Όταν η κινεζική αγορά εξακολουθούσε να επεκτείνεται με γοργούς ρυθμούς, οι δυτικές εταιρείες μπόρεσαν να αυξήσουν τις πωλήσεις τους εκεί ακόμη και όταν έχασαν μερίδιο. Δεν έχουν πια αυτή την πολυτέλεια.

Αν όλα αυτά δεν ήταν αρκετά άσχημα, τα πράγματα θα γίνουν ακόμα χειρότερα καθώς οι δυτικές εταιρείες γίνονται θα δεχτούν παράπλευρες απώλειες λόγω των αποφάσεων των κυβερνήσεών τους να επιβάλουν δασμούς στην Κίνα. Στις 2 Δεκεμβρίου η Αμερική εισήγαγε νέους περιορισμούς στην πώληση εργαλείων κατασκευής τσιπ σε ορισμένες κινεζικές εταιρείες, καθώς και τσιπ μνήμης υψηλού εύρους ζώνης. Αυτό θα βλάψει τους Αμερικανούς κατασκευαστές εξοπλισμού ημιαγωγών όπως η Applied Materials, η Lam Research και η KLA, καθώς και η ASML, μια ολλανδική εταιρεία κατασκευής προηγμένων εργαλείων λιθογραφίας. Άλλες δυτικές επιχειρήσεις τσιπ μπορεί επίσης να βιώσουν σοβαρές πιέσεις. Μετά την ανακοίνωση, τέσσερις ενώσεις κινεζικής βιομηχανίας ανταποκρίθηκαν με έκκληση για μείωση των αγορών αμερικανικών τσιπ.

Οι εταιρείες σε ευαίσθητους κλάδους όπως η κατασκευή τσιπ είναι εξοικειωμένες με τον κίνδυνο που συνδέεται με τις πωλήσεις τους στην Κίνα. Ο κατάλογος των βιομηχανιών που εκτίθενται σε γεωπολιτικές καταστροφές, ωστόσο, φαίνεται να επιμηκύνεται.

Οι μετοχές των ευρωπαϊκών κατασκευαστών μπράντι, συμπεριλαμβανομένων των Rémy Cointreau και Pernod Ricard, υποχώρησαν τον Οκτώβριο, αφού η Κίνα ανακοίνωσε ότι θα επιβάλει μέτρα αντιντάμπινγκ στο αλκοόλ, φαινομενικά ως αντίποινα για τους δασμούς που επιβάλλονται στα κινεζικά EV από την ΕΕ.

Στις 2 Δεκεμβρίου, ο ιδρυτής της Uniqlo, ενός ιαπωνικού λιανοπωλητή ρούχων, προκάλεσε την οργή των Κινέζων χρηστών του Διαδικτύου όταν είπε ότι η εταιρεία δεν χρησιμοποιούσε βαμβάκι από το Xinjiang, μια περιοχή της Κίνας που κατακλύζεται από καταγγελίες για καταναγκαστική εργασία. Το υπουργείο Εμπορίου της Κίνας ενδέχεται σύντομα να επιβάλει περιορισμούς στις τοπικές δραστηριότητες της PVH, του αμερικανού ιδιοκτήτη των Tommy Hilfiger και Calvin Klein, επειδή συμμορφώνεται με έναν αμερικανικό νόμο που απαγορεύει τη χρήση βαμβακιού από την περιοχή.

Εάν ο Ντόναλντ Τραμπ ακολουθήσει την απειλή του να αυξήσει τους δασμούς στα κινεζικά προϊόντα, ο Σι Τζινπίνγκ μπορεί να απαντήσει κάνοντας τη ζωή ακόμα πιο δύσκολη για τις αμερικανικές εταιρείες. Οι ξένες εταιρείες στην Κίνα βρίσκονται παγιδευμένες στη μέση μιας επικίνδυνης γεωπολιτικλης αναμέτρησης, γράφει ο Andrew Polk της Trivium China, μιας εταιρείας συμβούλων. Τα προβλήματά τους δεν θα χαλαρώσουν σύντομα.