Τέλος της ηγεμονίας των Άσαντ στη Συρία: Προκλήσεις και οικονομικές προοπτικές

Η δικτατορία της οικογένειας Άσαντ που κυβέρνησε τη Συρία για περισσότερα από 50 χρόνια κατέρρευσε την Κυριακή, με τις δυνάμεις των ανταρτών να διεκδικούν τον έλεγχο της Δαμασκού.  Οι εξελίξεις αυτές προκαλούν ενθουσιασμό στη χώρα, με χιλιάδες κατοίκους να πανηγυρίζουν στους δρόμους, παράλληλα ωστόσο πυροδοτούν ανησυχίες για την επόμενη ημέρα τόσο στη χώρα όσο και στην ευρύτερη περιοχή.

Οι δυνάμεις των ανταρτών ξεχύθηκαν στην πρωτεύουσα κατά τη διάρκεια της νύχτας, λίγο περισσότερο από μια εβδομάδα μετά την έναρξη μιας εκστρατείας που σάρωσε τις μεγαλύτερες πόλεις της Συρίας με αστραπιαία ταχύτητα. Ο Άσαντ τράπηκε σε φυγή τα ξημερώματα της Κυριακής, τοπική ώρα, σύμφωνα με δύο αξιωματούχους ασφαλείας της Συρίας. Η τύχη παραμένει άγνωστη, αλλά υπάρχουν ανεπιβεβαίωτες φήμες ότι το αεροπλάνο στο οποίο επέβαινε για να εγκαταλείψει τη Συρία, συνετρίβη.

Ο Σύρος πρόεδρος Μπασάρ αλ Άσαντ «διέφυγε» από τη Συρία αφού έχασε την υποστήριξη της προστάτιδάς του Ρωσίας, υποστήριξε ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ μέσω της πλατφόρμας του, της Truth Social.

Συρία: Στη Δαμασκό οι αντάρτες – «Ο τύραννος ‘Ασαντ έπεσε»

«Ο Άσαντ δεν είναι πια εδώ. Διέφυγε από τη χώρα του. Η προστάτιδά του, η Ρωσία, η Ρωσία, η Ρωσία, υπό την ηγεσία του Βλαντίμιρ Πούτιν, δεν επιθυμούσε πλέον να τον προστατεύει», έγραψε ο Τραμπ, σύμφωνα με τον οποίο η Ρωσία «έχασε κάθε ενδιαφέρον για τη Συρία εξαιτίας της Ουκρανίας, όπου σχεδόν 600.000 Ρώσοι στρατιώτες έχουν τραυματισθεί ή σκοτωθεί, σε ένα πόλεμο που δεν έπρεπε να είχε αρχίσει ποτέ και που θα μπορούσε να διαρκέσει αιωνίως».

Η κυβέρνηση και οι δυσκολίες

Η κυβέρνηση είχε επιβιώσει περισσότερο από μια δεκαετία εμφυλίου πολέμου και οικονομικής κρίσης, αλλά οι δυνάμεις της υποχώρησαν υπό την πίεση των ταχέως εξελισσόμενων προελεύσεων από διάφορες ομάδες ανταρτών που πλησίαζαν από βορρά, νότο και ανατολικά.

Οι μάχες ήταν η τελευταία δραματική στροφή σε μια σειρά αλληλένδετων συγκρούσεων που ταράζουν τη Μέση Ανατολή για περισσότερο από ένα χρόνο – όλες εκτείνονται από την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, στο νότιο Ισραήλ που πυροδότησε τον πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας και στη συνέχεια εξαπλώθηκε στον Λίβανο και το Ιράν.

Ο συνασπισμός των ανταρτών στη Συρία δηλώνει ότι εργάζεται για την ολοκλήρωση της μεταβίβασης της εξουσίας σε ένα μεταβατικό κυβερνητικό όργανο με πλήρεις εκτελεστικές εξουσίες.

«Η μεγάλη συριακή επανάσταση έχει περάσει από το στάδιο του αγώνα για την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ στον αγώνα για να οικοδομήσουμε μαζί μια Συρία που θα αρμόζει στις θυσίες του λαού της», προσθέτουν σε ανακοίνωσή τους οι αντάρτες.

Ο Σύρος πρωθυπουργός Μοχάμεντ Γάζι αλ Τζαλάλι δήλωσε σήμερα ότι παραμένει στο σπίτι του και είναι έτοιμος να συνεργαστεί για την ομαλή μεταβίβαση της εξουσίας, μετά τη φυγή του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ και την είσοδο των ανταρτών στην πρωτεύουσα Δαμασκό.

«Αυτή η χώρα μπορεί να είναι μια κανονική χώρα, οικοδομώντας καλές σχέσεις με τους γείτονές της και με όλον τον κόσμο (…) αλλά αυτό το ζήτημα θα είναι ευθύνη οποιασδήποτε ηγεσίας επιλέξει ο συριακός λαός και είμαστε έτοιμοι για συνεργασία μαζί της», λέει μεταξύ άλλων ο Μοχάμεντ Γάζι αλ Τζαλάλι σε βιντεοσκοπημένο μήνυμα που ανέβασε στο Facebook.

Σύμφωνα με το Reuters, ζήτησε να γίνουν ελεύθερες εκλογές έτσι ώστε ο λαός της Συρίας να επιλέξει όποιον θέλει.

Ανησυχίες

Το Ιράν, η Ρωσία, η Τουρκία, το Ισραήλ, οι αραβικές κυβερνήσεις και οι ΗΠΑ -οι οποίες έχουν τουλάχιστον 900 στρατιώτες στη χώρα- παρακολουθούν στενά την εξέλιξη των γεγονότων, ανησυχώντας ότι η βαθύτερη αναταραχή στη στρατηγική χώρα της Μέσης Ανατολής θα μπορούσε να υπονομεύσει τα δικά τους συμφέροντα. Υπάρχει ανησυχία ότι μια ταχεία κατάρρευση του καθεστώτος χωρίς σχεδιασμό διαδοχής θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα επικίνδυνο κενό με δευτερογενείς επιπτώσεις στις γειτονικές χώρες.

Η εκστρατεία που οδήγησε στην πτώση του καθεστώτος Άσαντ ξεκίνησε από τη Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ , μια τρομοκρατική ομάδα που ονομάστηκε από τις ΗΠΑ, με διοικητή τον Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζαουλάνι , ο οποίος στο παρελθόν είχε δεσμούς με το Ισλαμικό Κράτος και την Αλ Κάιντα. Ο Τζαουλάνι έχει διακόψει αυτούς τους δεσμούς και έχει δεσμευτεί να προστατεύσει τη θρησκευτική και εθνική ποικιλομορφία της Συρίας, αλλά δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό η μεταμόρφωσή του είναι γνήσια.

Οι Άσαντ δυσφημίστηκαν αλλά διατήρησαν μια σκληρή ισορροπία δυνάμεων για χρόνια σε μια χώρα διχασμένη από μια σειρά από ενίοτε ανταγωνιστικές ομάδες ανταρτών και υπό πίεση από εξωτερικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, της Ρωσίας και του Ιράν. Τις τελευταίες ημέρες, οι γειτονικές χώρες έσπευσαν να ενισχύσουν τα σύνορά τους για να αποτρέψουν πιθανή μετάδοση από τη σύγκρουση.

Το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι ανέπτυξε τον στρατό του την Κυριακή στη νεκρή ζώνη μεταξύ Ισραήλ και Συρίας στα Υψίπεδα του Γκολάν. Είπε ότι η κίνηση ήταν απαραίτητη για την υπεράσπιση των συνόρων της.