Η συναρμολόγηση του κτενοφόρου του Φρανκενστάιν

Η αγγλίδα συγραφέας Μαίρη Σέλλεϋ τρόμαξε εκατομμύρια αναγνώστες με τον χαρακτήρα του δρ. Φρανκενστάιν, του νεαρού επιστήμονα που συνδύασε κομμάτια διαφορετικών ανθρώπων για να φτιάξει έναν νέο.

Στην πραγματικότητα, η Εξέλιξη είχε την ίδια ιδέα εκατομμύρια χρόνια νωρίτερα: ένα θαλάσσιο πλάσμα που όταν κοπεί στη μέση αναζητά το κομμάτι που του λείπει σε άλλα άτομα του είδους του.

Η ανακάλυψη ήρθε τυχαία, όταν Ιάπωνες ερευνητές πρόσεξαν ότι ένα από τα κτενοφόρα (Mnemiopsis leidyi) που μελετούσαν στο ενυδρείο τους είχε δύο στόματα και δύο πρωκτούς. Δεν επρόκειτο όμως για σιαμαία δίδυμα, αλλά για συγχώνευση δύο τραυματισμένων κτενοφόρων.

Πράγματι, όταν οι ερευνητές έκοψαν κτενοφόρα στη μέση και τα χώρισαν σε ετερόκλητα ζευγάρια, τα πληγωμένα ζώα ενώθηκαν εις σάρκα μία στο 90% των περιπτώσεων. Κάθε κομμάτι χρειάστηκε μόνο μία ώρα για να ενωθεί με το έτερό του ήμισυ, χωρίς εμφανή ραφή.

«Συφχωνευμένο» κτενοφόρο με δύο στόματα και δύο πρωκτούς (Mariana Rodriguez-Santiago)

Λίγες ώρες αργότερα, τα δύο μισά είχαν συγχρονίσει πλήρως τις κινήσεις τους και αντιδρούσαν με το ίδιο τίναγμα όταν το ένα μισό αιφνιδιαζόταν από ένα άγγιγμα των ερευνητών -ένδειξη ότι τα νευρικά συστήματά τους είχαν ενωθεί σε ένα.

«Μείναμε έκπληκτοι όταν παρατηρήσαμε ότι ένα μηχανικό ερέθισμα που εφαρμοζόταν στη μια πλευρά του συγχωνευμένου κτενοφόρου είχε ως αποτέλεσμα να εκδηλώνονται συγχρονισμένες μυϊκές συσπάσεις στην άλλη πλευρά» δήλωσε ο Κελ Τζοκούρα του Εθνικού Ινστιτούτου Φυσικών Επιστημών της Ιαπωνίας. .

Το ίδιο συνέβη με το πεπτικό σύστημα, καθώς η τροφή που έμπαινε από το ένα στόμα κατέληγε σε ένα κοινό πεπτικό σύστημα και τελικά αποβαλλόταν από δύο πρωκτούς.

Αυτό το αλλόκοτο φαινόμενο συγχώνευσης είχε παρατηρηθεί μέχρι σήμερα μόνο σε απλούστερα ασπόνδυλα όπως οι ύδρες.

Τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι τα πρώτα ζώα δεν είχαν την ικανότητα ξεχωρίζουν τον εαυτό από τον μη-εαυτό, γράφει η ερευνητική ομάδα στην επιθεώρηση Current Biology.

Η ικανότητα αυτή «σχετίζεται με το ανοσοποιητικό σύστημα», δηλαδή την αναγνώριση παθογόνων και ξένων σωμάτων, επισήμανε ο Τζοκούρα. Επιπλέον, η παρατηρούμενη ικανότητα συγχώνευσης μπορεί να αποδειχθεί σημαντική στις προσπάθειες για αναγέννηση ανθρώπινων ιστών, πρόσθεσε.

Παραμένει ωστόσο ασαφές το εάν η ικανότητα συγχώνευσης αφορά μόνο το είδος M.leidyi ή γενικά τα κτενοφόρα.

Μελλοντικές μελέτες ίσως επίσης εξετάσουν αν τα συγχωνευμένα άτομα αντιμετωπίζουν κρίση ταυτότητας.