VR: Η αδικαιολόγητη επανάσταση

Θυµάστε το Virtual Boy της Nintendo; Εκείνη την κόκκινη συσκευή που υποσχόταν να µας µεταφέρει σε έναν κόσµο εικονικής πραγµατικότητας, αλλά τελικά κατέληξε να αποτελεί µία από τις µεγαλύτερες τεχνολογικές αποτυχίες – και να το έχει ξεχάσει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας ακόµη και η ίδια η Nintendo; Από τότε µέχρι σήµερα, έχουµε δει πολλές εκφάνσεις του VR. Η εικονική πραγµατικότητα είναι ένα trend που έρχεται και επανέρχεται, αλλά ποτέ δεν κατάφερε να γίνει πραγµατικά mainstream.

Ίσως το πρόβληµα είναι ότι προσπαθεί να µας αποσπάσει από τον πραγµατικό κόσµο και να µας βυθίσει σε έναν εικονικό. Στη δεκαετία του ‘80 και του ‘90, το VR φάνταζε σαν κάτι από το µέλλον – κάτι που θα άλλαζε τον τρόπο που ζούµε, εργαζόµαστε και διασκεδάζουµε. Το VR «εισέβαλε» σε ταινίες, τηλεοπτικές σειρές, ακόµη και στα πρώτα καταναλωτικά προϊόντα, αλλά δεν κατάφερε να γίνει καθηµερινότητα. Ακόµη και αν διασχίσετε ολόκληρο το κέντρο της Αθήνας, δεν θα δείτε κανέναν να χρησιµοποιεί ένα τέτοιο.

Από τα headsets στα γυαλιά

Τα πρώτα VR headsets ήταν ογκώδη, βαριά και δύσχρηστα. Σήµερα, ωστόσο, βλέπουµε µια τεχνολογική εξέλιξη. Εταιρείες όπως η Meta, η Apple και η Sony εργάζονται πάνω σε µοντέλα που υπόσχονται να µετατρέψουν τα headsets από ογκώδη gadgets σε κάτι πιο καθηµερινό και κοµψό – ίσως κάτι πιο κοντά σε γυαλιά. Δείτε, για παράδειγµα, τα πρόσφατα Ray-Ban Meta Smart Glasses. Η τεχνολογική εξέλιξη από τα βαριά headset στα ελαφριά γυαλιά µπορεί να κάνει συσκευές αυτού του τύπου πιο προσιτές και ευέλικτες.

Θα πρέπει να σηµειώσουµε εδώ πως το XR (Extended Reality) είναι ένας γενικός όρος που περιλαµβάνει το VR, την επαυξηµένη πραγµατικότητα (AR) και τη µικτή πραγµατικότητα (MR). Το XR συνδυάζει τεχνολογίες που επεκτείνουν την πραγµατικότητα µε εικονικά στοιχεία, δηµιουργώντας ένα πιο διαδραστικό περιβάλλον. Το VR µας µεταφέρει σε έναν πλήρως εικονικό κόσµο, ενώ το AR προσθέτει εικονικά στοιχεία στο πραγµατικό µας περιβάλλον. Το όραµα είναι ένα µέλλον όπου θα µπορούµε να φορέσουµε ένα headset και να εισέλθουµε σε έναν εικονικό κόσµο, να αλληλεπιδράσουµε µε φίλους, να εργαστούµε ή να παίξουµε, χωρίς πολύπλοκες ρυθµίσεις. Η µείωση της δυσκολίας χρήσης είναι το κλειδί για να γίνει το VR ευρέως αποδεκτό. Τα XR headsets µπορεί να γίνουν τόσο λεπτά και ελαφριά που να µπορούν να φορεθούν όλη µέρα, επιτρέποντας τη µετάβαση από την πραγµατικότητα στον εικονικό κόσµο και πίσω µε ευκολία.

Οι προκλήσεις που παραµένουν

Αν και το παραπάνω ακούγεται συναρπαστικό, δεν είναι όλα τόσο ρόδινα. Η αγορά των virtual headsets αντιµετωπίζει ακόµα σηµαντικές προκλήσεις που µπορεί να επιβραδύνουν την ανάπτυξή της. Ένας από τους βασικούς προβληµατισµούς είναι η φύση της τεχνολογίας – το VR παραµένει, µέχρι και σήµερα, µια εµπειρία που αποµονώνει τους χρήστες. Παρά τις τεράστιες προσπάθειες για κοινωνική αλληλεπίδραση µέσω VR, συχνά αισθάνονται αποκοµµένοι από τον πραγµατικό κόσµο όταν φορούν µια τέτοια συσκευή.

Μια άλλη σηµαντική πρόκληση είναι η τιµή. Αν και το κόστος των VR headsets έχει µειωθεί αρκετά τα τελευταία χρόνια, παραµένει ακόµα υψηλό για την πλειοψηφία των καταναλωτών. Ειδικά αν σκεφτούµε το όραµα των κοµψών XR γυαλιών, το ερώτηµα είναι πόσο προσιτά θα µπορέσουν να γίνουν αυτά τα προϊόντα για το ευρύ κοινό. Η µαζική υιοθέτηση απαιτεί προσιτές τιµές, κάτι που οι εταιρείες πρέπει να εξασφαλίσουν. Επιπλέον, η ίδια η αγορά είναι ακόµα σχετικά µικρή. Η ανάπτυξη εφαρµογών, games και περιεχοµένου παραµένει µια ακριβή υπόθεση και συχνά δεν προσφέρει το αναµενόµενο κέρδος. Χωρίς επαρκές και ποιοτικό περιεχόµενο, ακόµα και το πιο κοµψό και τεχνολογικά προηγµένο headset δεν θα έχει την απήχηση που απαιτείται για την καθιέρωση της τεχνολογίας.

Το µέλλον της εικονικής πραγµατικότητας

Η πραγµατικότητα -όχι η εικονική- είναι µάλλον σκληρή. Τα headsets, ειδικά εκείνα που αφορούν την αγορά του VR, βρίσκονται ακόµα µακριά από το να γίνουν mainstream. Ακόµη και µε τις προσπάθειες εταιρειών όπως η Apple, η τεχνολογία φαίνεται πως απέχει ακόµη αρκετά χρόνια από το να αντικαταστήσει τις συσκευές που χρησιµοποιούµε καθηµερινά. Και, κυρίως, να πείσει το ευρύ κοινό ότι υπάρχει πραγµατικός λόγος για να συµβεί αυτό.

Η τρέχουσα κατάσταση δείχνει ότι βρισκόµαστε σε έναν σηµαντικό εξελικτικό κύκλο. Από εδώ και πέρα, οι εταιρείες πρέπει να πειστούν ότι αξίζει να επενδύσουν ακόµη περισσότερο, ώστε να προχωρήσει η τεχνολογία και να «πειστεί» και η αγορά. Η περίπτωση των 3D τηλεοράσεων είναι χαρακτηριστική: παρά το τεχνολογικό τους ενδιαφέρον, απέτυχαν να πείσουν το ευρύ κοινό για την αναγκαιότητά τους.

Αντίστοιχα, η τεχνολογία VR/XR θα πρέπει να αποδείξει ότι δεν αποτελεί απλώς ένα εντυπωσιακό επίτευγµα, αλλά µια πραγµατική προσθήκη στην καθηµερινότητά µας, που προσφέρει ουσιαστική αξία. Διαφορετικά, υπάρχει κίνδυνος να ακολουθήσει την πορεία άλλων καινοτοµιών που δεν κατάφεραν να βρουν τη θέση τους στη ζωή των καταναλωτών και στα ράφια των σπιτιών µας.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Infocom